Trafik
ışıkları uygulaması, önceleri emiryollarının trenleri kontrol için uyguladığı
sinyaller Örnek alınarak başlamıştır. Demiryolları idaresi kırmızı rengi
'dur' sinyali olarak seçmişti. Kırmızı renk kan rengi olduğundan asırlar boyu
tehlikenin, tahribatın ve ölümün simgesi olmuştur. Demiryolları ilk faaliyete
geçtiği 1830'lu yıllarda 'ikaz' ışığının rengi yeşil, 'geç' ışığının ise beyazdı.
Bir
süre sonra beyaz sinyal problem yaratmaya başladı. Beyaz renkli 'geç' sinyali diğer
sokak lambaları ile karıştırılabiliyordu. Ama daha da kötüsü 'dur' işaretlerine
konulan kırmızı mercekler yerlerinden düşünce ışık beyazlaşıyor, 'geç'
sinyali olarak algılanıyor ve kazalara yol açabiliyordu.
Sonunda
demiryolcular kırmızıyı 'dur', yeşili 'geç' sarı rengi de 'ikaz' sinyali
olarak
kullanmaya başladılar. Bilindiği gibi sarı, renk spektrumu içinde en göz
alıcı
renktir. Böylece makinist bir sinyalin bulunması gereken yerde beyaz ışığı
görürse,
bir şeylerin yanlış olduğunu anlıyor ve tedbirini alıyordu.
Karayollarına
gelince, yollarda sadece atların ve at arabalarının bulunduğu
tarihlerde
bile dünyanın büyük şehirlerinde trafik sorundu. İlk trafik lambası
otomobillerin
ortaya çıkmasından çok önce 1868'de Londra'da kullanıldı. Gazla
yakılan
ve bir eksen etrafında döndürülebilen kırmızı ve yeşil lambalar bir yıl
sonra
patlayıp, kendilerini çeviren polisi de yaralayınca bu uygulama ortadan
kalktı.
Ama
öte yandan otomobillerin ortaya çıkması ve şehirlerde dolaşmaya
başlamalarıyla
birlikte durum iyice kötüleşti. Çeşitli şehirlerde değişik
uygulamalar
yapıldı. Demiryollarındaki uygulama örnek alındı ama
demiryollarında
birbirine paralel iki hat vardı. Bu sistem iki yolun kesiştiği
kavşaklarda
işe yaramıyordu.
Sonunda
günümüzdekilere benzeyen ilk elektrikli otomatik trafik lambasını,
ilkokul
mezunu ve ABD'deki Cleveland'da otomobil sahibi ilk siyah olan Garrett
Morgan
geliştirdi. 1914'de ilk denemelerine başlayan Morgan 1923'de de
patentini
aldı. Morgan 1963'de ölümünden az önce patentini 40 bin dolara
General
Electric firmasına sattı.
Morgan'ın
lambaları demiryollarına benzer şekilde bir "T" üzerinde kırmızı ve
yeşil
iki lambadan ibaretti. Çok geçmeden ikaz anlamında sarı lamba da ilave
edildi
ve uygulama bütün dünyaya süratle yayıldı.
Aradan
geçen yıllara rağmen sarı renk hala 'ikaz' anlamındadır ama günümüz
sürücüleri
onu 'geç' sinyali olarak algılıyorlar.
0 yorum:
Yorum Gönder